Η ΤΕΧΝΗ ΩΣ ΑΝΑΜΝΗΣΗ
Η Τέχνη που δεν περιορίζεται στα όρια του χωροχρόνου, συγκινεί πολλούς ανθρώπους ανεξαρτήτου ηλικίας, φύλου, εθνικότητας αλλά και προσωπικά τον καθένα· «… η Τέχνη δεν είναι για τους πολλούς…ούτε για τους λίγους, είναι, πάντα, για τον καθένα χωριστά», όπως διατύπωσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ στον Άμλετ.
Καθώς, ο άνθρωπος, υπό την επίδραση των αισθήσεων, μετέχει στην πλάνη, είναι σαν να βαδίζει ως αγνοών και αγνοούμενος σε άγονο τοπίο, ακόμα κι αν η εργασία του ή το επάγγελμά του, τον φέρει σε επαφή με πολλούς ανθρώπους. Ιδιαίτερα, ο σύγχρονος άνθρωπος που υφίσταται εντατικούς ρυθμούς ζωής, στις αφιλόξενες μεγαλουπόλεις απομακρύνεται από ερεθίσματα, τόσο φυσικά, όσο και μεταφυσικά, που σκοπό έχουν να τον συνδέσουν με την ιερότητα της ζωής.
Eερεθίσματα ικανά να προκαλέσουν την έξαρση από μια ζωή μηχανοποιημένη, προσφέρει η Τέχνη που σκοπεύει στην ενθύμηση της ένθεης υποστάσεως. Η λήθη και ο λήθαργος μπορεί να ανατραπούν, κάποια στιγμή, μέσω της αφυπνιστικής επιδράσεως του θεάτρου, της ποιήσεως, της πεζογραφίας και άλλων μορφών Τέχνης, οι οποίες αποσκοπούν στην ενθύμηση της τελειότητας και της αφθαρσίας που αποτελούν ιδιώματα του απόλυτου. Γι’ αυτό, άλλωστε, εμπνέουν δέος τα ανεπανάληπτα αριστουργήματα της γλυπτικής τέχνης της Κλασσικής Ελλάδας, όπως ο Ηνίοχος, η Αφροδίτη της Μύλου, η Νίκη της Σαμοθράκης και τόσα άλλα...
Για τον καλλιτέχνη –δημιουργό, η συγκίνηση προκαλεί το ερέθισμα που κινεί το νήμα της έμπνευσης. Όσο πιο υψηλό είναι το επίπεδο συνειδητότητας του καλλιτέχνη, τόσο πιο μεγάλο είναι σε αξία το έργο που παράγει και η ικανότητά του να συγκινήσει βαθιά ή να προκαλέσει μια ανατροπή στις αντιλήψεις των ανθρώπων της εποχής του. Μια ιδιότητα των έργων τέχνης, με διαχρονική αξία, είναι ότι συνδέουν τον άνθρωπο με την αγνοημένη του ύπαρξη και, παράλληλα, ανατρέπουν συμβατικότητες που στηρίζουν την υποκρισία. Τα έργα αυτά προσφέρουν τη δυνατότητα, στον άνθρωπο κάθε εποχής, να συνδεθεί με το εσώτερο Είναι του, να δει με άλλα μάτια τη ζωή, το σύμπαν. Τα έργα των μεγάλων δημιουργών υπηρετούν πανανθρώπινες αλήθειες, που δεν υπόκεινται στο χρόνο και έχουν τη δύναμη, που κυοφορεί η αλήθεια, τη δύναμη τόσο της αφυπνίσεως, όσο και της συγκινήσεως!
Η επαφή με έργα μεγάλης πνοής, είτε αυτά αφορούν την ποίηση, είτε τη μουσική, γίνεται ως μια αποκάλυψη ενός κόσμου εσωτερικής ομορφιάς και υπερβατικής φύσεως. Ασκεί παιδεία ψυχής η οποία κρατάει ενεργό την ύπαρξη. Δεν επηρεάζει τον άνθρωπο φορτικά, προσφέροντάς του πληροφορίες αλλά αποκαλύπτει στον ίδιο, τη σχέση του με την υπερβατική του φύση, η οποία του αποδεικνύει ότι είναι μέρος του σύμπαντος, οπότε τον αποδεσμεύει από το χώρο και το χρόνο.
Όταν ο καλλιτέχνης- δημιουργός, λαμβάνει τη γνώση εξ’ αποκαλύψεως, ανάγει τη τέχνη του στο απόλυτο, κατατείνοντας σ’ αυτό. Εδώ συμβαίνει ένα μυστήριο, γιατί ο καλλιτέχνης για να φθάσει να υπερβεί τα όριά του, εκμηδενίζεται και χρησιμοποιεί τον εαυτό του και τη ζωή του ως μέσον.
Οι μεγάλοι καλλιτέχνες δοκιμάστηκαν, με τρόπο επικίνδυνο, σε σημείο να κλονιστούν και να χάσουν τον ενθουσιασμό τους για τη δημιουργία. Απέδειξαν όμως ότι δεν έχει όρια η αντοχή του ανθρώπου, πάλεψαν με τον εαυτό τους. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά μέσα στην ιστορία της τέχνης.
Το θέμα που αναφέρουμε εδώ, τώρα, έχει σκοπό να υπογραμμίσει, εκ νέου, την αξία και τη σημασία της τέχνης, την οποία τόσο χρειάζεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Κι είναι δίκαιο, μέσα στην άχαρη καθημερινότητά του, να της δώσει την θέση που της αξίζει και αρμόζει σ’ αυτήν την Τέχνη. Είναι τροφή που αναζωογονεί τη ψυχή και του δίνει την ελευθερία της απεξάρτησης από τα συμβατικά όρια και από την περιοριστική αντίληψη των αισθήσεων.
Η εκτίμηση της αξίας των έργων τέχνης, είναι πιο αντικειμενική και ολοκληρωμένη, όταν γνωρίζουμε και το τίμημα που καταβλήθηκε από κάθε δημιουργό. Μελετώντας τις βιογραφίες των μεγάλων δημιουργών, ο άνθρωπος αποκτά μια οικειότητα με τα έργα τους και τους ίδιους και μια συναισθηματική σχέση η όποια ψυχαγωγεί και συμβάλλει στην προσωπική παιδεία. Έτσι, η επανάληψη των ρυθμών της καθημερινότητας, διακόπτεται μ’ ένα ευχάριστο διάλειμμα που προσφέρει τον ενθουσιασμό.
Μέσω της συγκινήσεως συντελείται η έξαρση από το χρόνο και από το αίσθημα της μοναξιάς μέσα στον κόσμο. Διακόπτεται η ασύνειδη ροή ζωής. Παράλληλα, δίνεται στον ίδιο η ευκαιρία να βιώσει την αγνοημένη του ύπαρξη, η οποία δεν βρίσκει έδαφος μέσα στις συμβατικές σχέσεις.
Κάθε μορφή Τέχνης έχει την ιδιαίτερη συμβολή της στην παιδεία και είναι αδύνατον κάνοντας μια μικρή αναφορά να αναφερθούμε σε κάθε μία ξεχωριστά, απλώς ο καθένας θα πρέπει να βρει τον δικό του προσωπικό τρόπο προσέγγισης.
Η συγκίνηση προκαλεί την ανάμνηση του θείου στοιχείου που υπάρχει αγνοημένο και περιφρονημένο από το καθεστώς των συνθηκών ζωής.
Ο σκοπός και η αποστολή της Τέχνης ως κατάθεση ψυχής είναι η ενθύμηση του θείου, του υπερβατικού, αλλά, μόνον ως καρπός του Πνεύματος έχει διαχρονική αξία.
Είναι πολύ σημαντικό, έτσι καθώς επέρχεται η λήθη μέσα από έναν μαζικό τρόπο σκέπτεσθαι που καταργεί τον άνθρωπο ως μονάδα και μοναδικότητα, να καταφύγει κανείς στην παιδεία της Τέχνης που προσφέρει την ευκαιρία να αποσπασθεί για να γνωρίσει τον εαυτό του και να πλησιάσει το Είναι του, την ύπαρξή του.
Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται μέσα από τον ενθουσιασμό και τη συγκίνηση το όλον και τη θεία αρμονία. Αυτή είναι η ευεργεσία της Τέχνης και τα παραδείγματα είναι άπειρα. Το πιο ουσιαστικό όμως που προσφέρει η Τέχνη στον άνθρωπο είναι ότι του δίνει την ευκαιρία να βιώσει το άχρονο διηνεκές.
Αλκμήνη Κογγίδου
Ποιήτρια-δοκιμιογράφος
Η Τέχνη που δεν περιορίζεται στα όρια του χωροχρόνου, συγκινεί πολλούς ανθρώπους ανεξαρτήτου ηλικίας, φύλου, εθνικότητας αλλά και προσωπικά τον καθένα· «… η Τέχνη δεν είναι για τους πολλούς…ούτε για τους λίγους, είναι, πάντα, για τον καθένα χωριστά», όπως διατύπωσε ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ στον Άμλετ.
Καθώς, ο άνθρωπος, υπό την επίδραση των αισθήσεων, μετέχει στην πλάνη, είναι σαν να βαδίζει ως αγνοών και αγνοούμενος σε άγονο τοπίο, ακόμα κι αν η εργασία του ή το επάγγελμά του, τον φέρει σε επαφή με πολλούς ανθρώπους. Ιδιαίτερα, ο σύγχρονος άνθρωπος που υφίσταται εντατικούς ρυθμούς ζωής, στις αφιλόξενες μεγαλουπόλεις απομακρύνεται από ερεθίσματα, τόσο φυσικά, όσο και μεταφυσικά, που σκοπό έχουν να τον συνδέσουν με την ιερότητα της ζωής.
Eερεθίσματα ικανά να προκαλέσουν την έξαρση από μια ζωή μηχανοποιημένη, προσφέρει η Τέχνη που σκοπεύει στην ενθύμηση της ένθεης υποστάσεως. Η λήθη και ο λήθαργος μπορεί να ανατραπούν, κάποια στιγμή, μέσω της αφυπνιστικής επιδράσεως του θεάτρου, της ποιήσεως, της πεζογραφίας και άλλων μορφών Τέχνης, οι οποίες αποσκοπούν στην ενθύμηση της τελειότητας και της αφθαρσίας που αποτελούν ιδιώματα του απόλυτου. Γι’ αυτό, άλλωστε, εμπνέουν δέος τα ανεπανάληπτα αριστουργήματα της γλυπτικής τέχνης της Κλασσικής Ελλάδας, όπως ο Ηνίοχος, η Αφροδίτη της Μύλου, η Νίκη της Σαμοθράκης και τόσα άλλα...
Για τον καλλιτέχνη –δημιουργό, η συγκίνηση προκαλεί το ερέθισμα που κινεί το νήμα της έμπνευσης. Όσο πιο υψηλό είναι το επίπεδο συνειδητότητας του καλλιτέχνη, τόσο πιο μεγάλο είναι σε αξία το έργο που παράγει και η ικανότητά του να συγκινήσει βαθιά ή να προκαλέσει μια ανατροπή στις αντιλήψεις των ανθρώπων της εποχής του. Μια ιδιότητα των έργων τέχνης, με διαχρονική αξία, είναι ότι συνδέουν τον άνθρωπο με την αγνοημένη του ύπαρξη και, παράλληλα, ανατρέπουν συμβατικότητες που στηρίζουν την υποκρισία. Τα έργα αυτά προσφέρουν τη δυνατότητα, στον άνθρωπο κάθε εποχής, να συνδεθεί με το εσώτερο Είναι του, να δει με άλλα μάτια τη ζωή, το σύμπαν. Τα έργα των μεγάλων δημιουργών υπηρετούν πανανθρώπινες αλήθειες, που δεν υπόκεινται στο χρόνο και έχουν τη δύναμη, που κυοφορεί η αλήθεια, τη δύναμη τόσο της αφυπνίσεως, όσο και της συγκινήσεως!
Η επαφή με έργα μεγάλης πνοής, είτε αυτά αφορούν την ποίηση, είτε τη μουσική, γίνεται ως μια αποκάλυψη ενός κόσμου εσωτερικής ομορφιάς και υπερβατικής φύσεως. Ασκεί παιδεία ψυχής η οποία κρατάει ενεργό την ύπαρξη. Δεν επηρεάζει τον άνθρωπο φορτικά, προσφέροντάς του πληροφορίες αλλά αποκαλύπτει στον ίδιο, τη σχέση του με την υπερβατική του φύση, η οποία του αποδεικνύει ότι είναι μέρος του σύμπαντος, οπότε τον αποδεσμεύει από το χώρο και το χρόνο.
Όταν ο καλλιτέχνης- δημιουργός, λαμβάνει τη γνώση εξ’ αποκαλύψεως, ανάγει τη τέχνη του στο απόλυτο, κατατείνοντας σ’ αυτό. Εδώ συμβαίνει ένα μυστήριο, γιατί ο καλλιτέχνης για να φθάσει να υπερβεί τα όριά του, εκμηδενίζεται και χρησιμοποιεί τον εαυτό του και τη ζωή του ως μέσον.
Οι μεγάλοι καλλιτέχνες δοκιμάστηκαν, με τρόπο επικίνδυνο, σε σημείο να κλονιστούν και να χάσουν τον ενθουσιασμό τους για τη δημιουργία. Απέδειξαν όμως ότι δεν έχει όρια η αντοχή του ανθρώπου, πάλεψαν με τον εαυτό τους. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά μέσα στην ιστορία της τέχνης.
Το θέμα που αναφέρουμε εδώ, τώρα, έχει σκοπό να υπογραμμίσει, εκ νέου, την αξία και τη σημασία της τέχνης, την οποία τόσο χρειάζεται ο σύγχρονος άνθρωπος. Κι είναι δίκαιο, μέσα στην άχαρη καθημερινότητά του, να της δώσει την θέση που της αξίζει και αρμόζει σ’ αυτήν την Τέχνη. Είναι τροφή που αναζωογονεί τη ψυχή και του δίνει την ελευθερία της απεξάρτησης από τα συμβατικά όρια και από την περιοριστική αντίληψη των αισθήσεων.
Η εκτίμηση της αξίας των έργων τέχνης, είναι πιο αντικειμενική και ολοκληρωμένη, όταν γνωρίζουμε και το τίμημα που καταβλήθηκε από κάθε δημιουργό. Μελετώντας τις βιογραφίες των μεγάλων δημιουργών, ο άνθρωπος αποκτά μια οικειότητα με τα έργα τους και τους ίδιους και μια συναισθηματική σχέση η όποια ψυχαγωγεί και συμβάλλει στην προσωπική παιδεία. Έτσι, η επανάληψη των ρυθμών της καθημερινότητας, διακόπτεται μ’ ένα ευχάριστο διάλειμμα που προσφέρει τον ενθουσιασμό.
Μέσω της συγκινήσεως συντελείται η έξαρση από το χρόνο και από το αίσθημα της μοναξιάς μέσα στον κόσμο. Διακόπτεται η ασύνειδη ροή ζωής. Παράλληλα, δίνεται στον ίδιο η ευκαιρία να βιώσει την αγνοημένη του ύπαρξη, η οποία δεν βρίσκει έδαφος μέσα στις συμβατικές σχέσεις.
Κάθε μορφή Τέχνης έχει την ιδιαίτερη συμβολή της στην παιδεία και είναι αδύνατον κάνοντας μια μικρή αναφορά να αναφερθούμε σε κάθε μία ξεχωριστά, απλώς ο καθένας θα πρέπει να βρει τον δικό του προσωπικό τρόπο προσέγγισης.
Η συγκίνηση προκαλεί την ανάμνηση του θείου στοιχείου που υπάρχει αγνοημένο και περιφρονημένο από το καθεστώς των συνθηκών ζωής.
Ο σκοπός και η αποστολή της Τέχνης ως κατάθεση ψυχής είναι η ενθύμηση του θείου, του υπερβατικού, αλλά, μόνον ως καρπός του Πνεύματος έχει διαχρονική αξία.
Είναι πολύ σημαντικό, έτσι καθώς επέρχεται η λήθη μέσα από έναν μαζικό τρόπο σκέπτεσθαι που καταργεί τον άνθρωπο ως μονάδα και μοναδικότητα, να καταφύγει κανείς στην παιδεία της Τέχνης που προσφέρει την ευκαιρία να αποσπασθεί για να γνωρίσει τον εαυτό του και να πλησιάσει το Είναι του, την ύπαρξή του.
Ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται μέσα από τον ενθουσιασμό και τη συγκίνηση το όλον και τη θεία αρμονία. Αυτή είναι η ευεργεσία της Τέχνης και τα παραδείγματα είναι άπειρα. Το πιο ουσιαστικό όμως που προσφέρει η Τέχνη στον άνθρωπο είναι ότι του δίνει την ευκαιρία να βιώσει το άχρονο διηνεκές.
Αλκμήνη Κογγίδου
Ποιήτρια-δοκιμιογράφος
Εικόνα:ελαιογραφία σε μουσαμά "Οι νύμφες της κρήνης των αθώων βρεφών" Δια χειρός Sioti Chris
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου