H AΞΙΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΑΣ
Το Σύμπαν είναι ηθικό. Η αντιστοιχία αυτής της πραγματικότητας βρίσκεται στη Συνείδηση. Η Συνείδηση, η οποία λειτουργεί αυτόνομα, μέσα στον άνθρωπο, που τα πάντα καταγράφει, αποδεικνύει, πόσο αυτός είναι ένα μέρος του όλου και εν σχέση με το άπειρο Σύμπαν.
Από το μικρόκοσμο έως τον μακρόκοσμο, δέχεται, αλλά και προκαλεί, με τον τρόπο που σκέπτεται και ενεργεί, λεπτές ευαίσθητες επιδράσεις.
Θα μιλήσουμε για την λεπτομέρεια και τη σημασία της, διερευνώντας την ως ευαίσθητο σημείο της ψυχής που μεσολαβεί, άλλοτε θετικά κι άλλοτε αρνητικά μεταξύ των ανθρώπων. Επισημαίνουμε, πως η λεπτομέρεια μπορεί να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος των ψυχών αλλά και αντίστροφα να καταστεί σημείο που επιφέρει την απόσταση. Το θέμα αυτό προϋποθέτει μια λεπτή διείσδυση στη σχέση, τόσο του ανθρώπου με τον εαυτό του, όσο και με τον άλλον. Εδώ, υπάρχει μια άμεση αλληλεπίδραση, καθώς η σχέση με τον άλλον είναι μια αντανάκλαση της σχέσεως με τον εαυτό και το ευθέως αντίστροφο.
Η ρήση «Εν το παν», που δόθηκε στους Δελφούς, επιβεβαιώνεται συνεχώς. Ό,τι αρνητικό ή θετικό πράττει κανείς στον άλλον ή στο περιβάλλον, είναι σαν να το πράττει στον ίδιο τον εαυτό του.. Η αυτογνωσία καθιστά τον άνθρωπο γνώστη της πραγματικότητας αυτής και όλων των ηθικών λεπτομερειών. Ο πνευματικός πολιτισμός που είναι και διαχρονικός επιβεβαιώνει αυτή την αλήθεια.
Κανένας δεν θα έκανε κακό στον άλλον, αν ήξερε ότι αυτό βλάπτει τον ίδιο. Ο Σωκράτης στην απολογία του λέει, πως δεν προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά να προστατέψει τους δικαστές από την αδικία που πρόκειται να κάνουν με την καταδικαστική τους απόφαση, γιατί η αδικία βλάπτει αυτούς που αδικούν όχι αυτόν που αδικείται!
Τα λάθη και οι παραλήψεις που γίνονται ηθελημένα ή αθέλητα έχουν συνέπειες. Η παραβίαση της φυσικής ισορροπίας του πλανήτη, και όχι μόνον, είναι αποτέλεσμα της άγνοιας των ηθικών αρχών, που αποτελούν μέρος της συμπαντικής τάξεως.
Η άγνοια του Εαυτού που είναι σχετική με την άγνοια των ηθικών αρχών, που είναι απόλυτες και διαχρονικές, συνεπάγεται και την άγνοια του άλλου και την άγνοια της φυσικής και ηθικής τάξεως, γενικότερα.
Η λεπτομέρεια σ' όλο το εύρος της ζωής παρουσιάζει την αξία και τη σημασία της. Έχει σχέση με το μέτρο, με τους φυσικούς και ηθικούς νόμους. Ο Ηράκλειτος έλεγε «πώς θα μπορούσε κανείς να κρυφτεί μπροστά στο νοητό φως που δεν δύει ποτέ;»
Η γνώση του Εαυτού είναι συνειδητότητα που παραπέμπει στη σχέση και στη γνώση των απόλυτων ηθικών αρχών.
Αν συμβεί να έρθει ο άνθρωπος στην επίγνωση των παραλήψεών ή των λαθών του, εγκαίρως, σπεύδει να επανορθώσει, αν όμως όχι, τότε επωμίζεται την ενοχή, γιατί είναι αδύνατον να γίνονται παραλήψεις χωρίς συνέπειες.
«Τα πάντα με μαθηματική ακρίβεια
Τα πάντα σε μαθηματική ακρίβεια»
(Ποιητ. Συλλογή, ΠΕΡΑΣΜΑ, Αλκμήνης Κ.)
Η εποπτική ματιά της συνειδήσεως, ήδη έχει καταγράψει το λάθος ή την παράλειψη. Το θέμα είναι πως θα το διαχειριστεί κανείς. Εάν δεν έρθει στην επίγνωσή του θα το κουβαλάει ως βάρος ενοχής.
Φυσικά, κανείς δεν επιβάλλει τις ηθικές αρχές αλλά μόνον επιχειρεί να τις τηρήσει ο ίδιος.
Το ατομικό εγώ και η επίγνωση της υπάρξεως σαν δύο διαφορετικοί πόλοι, αρνητικός και θετικός, του ιδίου μαγνήτη, βρίσκονται εκ διαμέτρου αντίθετα. Η αιτία της διαφοράς αυτής, είναι η αντίληψη περί χρόνου.
Όταν ο άνθρωπος περιορίζεται από τις αισθήσεις, αποσπάται από τον Νου. Ο Νους του δίνει την επίγνωση της υπάρξεώς του, που τον εισάγει στην αδιάλειπτη ροή της ζωής, επίσης και στην καθολική και ενιαία πραγματικότητα («Εν το παν»). Τότε όλα γι’ αυτόν γίνονται σημαντικά καθώς ανακαλύπτει την ιερότητα τηs ζωής και το Θεό πανταχού Παρόντα.
Η γραμμική αντίληψη του χρόνου και η αντίστοιχη αξιολόγηση ζωής (κοσμοθεωρία του υλισμού) υποβάλλει τον άνθρωπο σε συνθήκες που επιβάλλονται και αποσπούν τον ίδιο από τη μνήμη, α-λήθη, της θείας του προελεύσεως.
Γενικότερα, στις συνθήκες που επικρατούν στην Τρίτη διάσταση αναγνωρίζουμε έναν κλοιό μέσα στον οποίο εγκλωβίζεται η σκέψη του ανθρώπου.
Ο λόγος του Θεού εφιστά την προσοχή, ακριβώς, για να μην αποσπασθεί ο άνθρωπος από την αιωνιότητα της υπάρξεώς του μέσα στις συνθήκες που βιώνει στην Τρίτη διάσταση. Έρχεται κάθετα ως υπενθύμιση της προελεύσεως και του επικείμενου προορισμού.
Στην πρώτη φάση της δημιουργικής εξελίξεώς του ανθρώπου, το ατομικό εγώ έχει τα προσωπικά στοιχεία, που δημιουργούν τη δική του άμυνα. Στην εξέλιξη, όταν διευρύνει τα όριά του και αποκτά ο άνθρωπος τη συνείδηση του συνυπάρχειν, μετατοπίζεται η μέριμνα από την ατομικότητα και λειτουργεί θετικά προς τον άλλον και το όλον. Αν όμως παραμείνει στο εγώ και δεν αφυπνισθεί η συνείδηση που του δίνει την επίγνωση της σχέσεως, τότε το εγώ είναι ζημιογόνο και κατακρατεί τον άνθρωπο στην άγνοια. Δημιουργεί έναν νοσηρό αποκλεισμό μία απομόνωση εφόσον, εμποδίζει την κίνηση της ψυχής που επιτελείται με τη συγκίνηση.
«οὐδείς ἑκών κακός», ο Σωκράτης υπενθυμίζει πως η λέξη «κακό» είναι βαρβαρικής προελεύσεως (Κρατύλος του Πλάτωνος) ενώ για την ελληνική φιλοσοφία υπήρχε η «εμπόδιση της κινήσεως», της «ροής» αυτού που είναι η «θεϊκή περιπλάνηση» =θεία άλη = αλήθεια.
Η απομόνωση στο ατομικό εγώ δημιουργεί εμπόδια στην κίνηση αυτή. Το εγώ αποτρέπει από την προσέγγιση στη συνείδηση, η οποία οδηγεί στην επίγνωση της σχέσεως.
Η άμυνα που υπαγορεύει το ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως δημιουργεί έναν ατομικό κλοιό, μέσα στον οποίο έχει την εντύπωση ο άνθρωπος ότι αυτοπροστατεύεται. Ωστόσο, αυτός ο αποκλεισμός αποβαίνει, εν αγνοία του, η φυλακή του. Η άγνοια της αλήθειας τον καθιστά δέσμιο κι αφού ο ίδιος δεν είναι ελεύθερος, ούτε και η θέλησή του μπορεί να είναι ελεύθερη, αλλά απορρέει απ’ αυτό στο οποίο είναι υποκείμενος και δέσμιος.
Παρά ταύτα, το εγώ διαδραματίζει το σκοπό του και έχει τη θέση του στην εξέλιξη. Μπορεί, βέβαια, να σταθεί εμπόδιο, αλλά, πάλι, δεν είναι ανυπέρβλητο όταν, μάλιστα, ο άνθρωπος αποφασίζει να προχωρήσει. Εξάλλου, χρειάζονται τα εμπόδια στον αθλητή. Αν δεν υπήρχαν εμπόδια πως θα διαγωνίζονταν ένας αθλητής ώστε να αποδείξει την αξία του;
Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι: «μπορεί ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει το εγώ με τρόπον ώστε, αντί για εχθρό και αντίπαλό του, να το έχει σύμμαχο»;
Εξαρτάται από τον ίδιο πώς θα διαχειριστεί και πως θα αντιμετωπίσει τον ατομικό κλοιό.
Το εγώ χρειάζεται για την αυτοάμυνα. Η αυτοάμυνα τι χρειάζεται, όμως, όταν ο άνθρωπος ρίχνει τον εαυτό του στις πιο επικίνδυνες αποστολές και αποφασίζει να δώσει και τη ζωή του σ’ έναν σκοπό όπως, ας πούμε, ο Λεωνίδας με τους τριακόσιους που από την αρχή ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει μέχρι θανάτου; (και δεν είναι ο μόνος) Ή ο μαραθωνοδρόμος που έτρεξε για να αναγγείλει στο Άστυ τη νίκη των Ελλήνων έναντι των Περσών (490πΧ.) ο οποίος τρέχοντας "συν τοις όπλοις θερμόν από της μάχης και ταις θύραις εμπεσόντα των πρώτων τοσούτων μόνον ειπείν χαίρετε και χαίρομεν, είτ' ευθύς εκπνεύσαι"..
Η σκέψη που προέρχεται από το εγώ είναι υποκείμενη στο ένστικτο και σχετική με την αυτοάμυνα, άρα και υποκείμενη στο γραμμικό χρόνο. Το εγώ κινείται με μηχανισμούς βιολογικής άμυνας, σκέφτεται και λειτουργεί αναφορικά προς την κλειστή ατομικότητα και προς το χρόνο.
Αν ο μαραθωνοδρόμος δεν ήταν ενθουσιασμένος από τη νίκη των Ελλήνων, δεν θα έτρεχε όπως έτρεξε, θα σκεφτόταν την κούρασή του και θα έκανε στάσεις, θα καθυστερούσε και θα προστάτευε το άτομό του. Η αυτοάμυνα δεν τον ενδιέφερε.Τρέχοντας με αυτοθυσία, υπερέβει τις φυσικές του δυνάμεις κι έτσι επάξια κέρδισε την αθανασία! Διέσωσε την ύπαρξή του. Άρα κινήθηκε, όχι από το εγώ, αλλά κινήθηκε οδηγημένος από ενθουσιασμό που ο ενθουσιασμός είναι χαρακτηριστικό της υπάρξεως. Να προσθέσουμε, λοιπόν ,το συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος που στο χωροχρόνο σκέφτεται και κινείται με ενθουσιασμό υπηρετώντας έναν ανώτερο σκοπό (φυσικά ο σκοπός του εμπνέει τον ενθουσιασμό), διασώζει την αθάνατη αξία της υπάρξεώς του.
Αντίθετα από το εγώ, η συνειδητότητα της υπάρξεως είναι άχρονη και διακατέχεται από την ανάγκη του συνυπάρχειν. Χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό και συγκίνηση που είναι κίνηση ζωής. Σκέφτεται τον τρόπο με τον οποίο θα εκφραστεί, θα δοθεί μέσω ενός έργου. Έτσι, η ύπαρξη δοκιμάζεται αλλά και δοκιμάζει συμπεριφορές και τρόπους συμπεριφοράς σε βαθμό ανάλογο προς τη λεπτότητα, το ήθος και την ποιότητα που διαθέτει η ίδια.
Ο καθένας που παραμένει υπαρξιακά ανήσυχος, προσανατολίζεται στη λεπτομέρεια και το οφείλει αυτό στην εγρήγορση της συνειδήσεως.
Η λεπτότητα του συνυπάρχειν προκύπτει από την ευαισθησία της ψυχής, η οποία βρίσκεται, αδιαλείπτως, παρούσα μέσα στην πραγματικότητα.
Αν δεν μείνει άγρυπνη η υπαρξιακή ανησυχία του ανθρώπου, τότε κινδυνεύει να υποστεί τη λήθη υπό την επίδραση ενός ισοπεδωτικού τρόπου ζωής, που καταργεί τις λεπτές εκφάνσεις της ψυχής.
Έτσι, η ύπαρξη του ανθρώπου μέσα στη σχετικότητα κινδυνεύει από το συμβατικό τρόπο σκέπτεσθαι και εν προκειμένω τις συμβατικές σχέσεις, τον αγώνα της επιβιώσεως, την ατομικότητα και τις επιδιώξεις της, όλες αυτές οι εκφάνσεις του εγώ που δεν λειτουργούν αναφορικά προς την Ενότητα. Αντιθέτως, όλες οι λεπταίσθητες ευαισθησίες τίθενται υπό περιορισμό και συν τω χρόνω χάνονται μέσα στη λήθη.
Τελικά, ο υπαρξιακός αφανισμός είναι ζήτημα λεπτομερειών που δεν έφθασαν στην επίγνωση του ανθρώπου. Είναι γεγονός ότι δεν είναι εύκολο να παραμείνει κανείς σ’ ό,τι τον καθιστά μοναδικό. Είναι μια λεπτομέρεια κι αυτή που δεν βρίσκεται σε πρωτεύουσα θέση.
Η σχέση είναι η λειτουργικότητα της ίδιας της ζωής καθώς η ζωή είναι σχέση. Κι όταν αντιμετωπίζει τη λεπτομέρεια ως δευτερεύουσα, χάνει την επαφή με την ψυχή του, διότι μέσω των λεπτομερειών δίνει στη ψυχή την ευκαιρία να εκφραστεί.
H λεπτομέρεια αφορά όλο το φάσμα της ζωής. Καθοριστική, λοιπόν, γίνεται η παράλειψή της και ασύμφορη καθώς συνεπάγεται την ενοχή . Είναι πολύ μεγάλης σημασίας η συνειδητή μετοχή του ανθρώπου στη σχέση, γιατί η ζωή λειτουργεί εν σχέση. Η εγρήγορση χαρακτηρίζει αυτόν που βρίσκεται συνειδητά στο παρόν. Η αναφορά μας στις λεπτομέρειες έχει γενικότερο χαρακτήρα και δείχνει ακριβώς τη σοφία της θείας αρμονίας η οποία λειτουργεί σύμφωνα με αυτές τις λεπτές ισορροπίες και καθιστά τον άνθρωπο υπεύθυνο αναφορικά προς αυτές.
Αλκμήνη Κογγίδου
Ποιήτρια-Δοκιμιογράφος
Το Σύμπαν είναι ηθικό. Η αντιστοιχία αυτής της πραγματικότητας βρίσκεται στη Συνείδηση. Η Συνείδηση, η οποία λειτουργεί αυτόνομα, μέσα στον άνθρωπο, που τα πάντα καταγράφει, αποδεικνύει, πόσο αυτός είναι ένα μέρος του όλου και εν σχέση με το άπειρο Σύμπαν.
Από το μικρόκοσμο έως τον μακρόκοσμο, δέχεται, αλλά και προκαλεί, με τον τρόπο που σκέπτεται και ενεργεί, λεπτές ευαίσθητες επιδράσεις.
Θα μιλήσουμε για την λεπτομέρεια και τη σημασία της, διερευνώντας την ως ευαίσθητο σημείο της ψυχής που μεσολαβεί, άλλοτε θετικά κι άλλοτε αρνητικά μεταξύ των ανθρώπων. Επισημαίνουμε, πως η λεπτομέρεια μπορεί να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος των ψυχών αλλά και αντίστροφα να καταστεί σημείο που επιφέρει την απόσταση. Το θέμα αυτό προϋποθέτει μια λεπτή διείσδυση στη σχέση, τόσο του ανθρώπου με τον εαυτό του, όσο και με τον άλλον. Εδώ, υπάρχει μια άμεση αλληλεπίδραση, καθώς η σχέση με τον άλλον είναι μια αντανάκλαση της σχέσεως με τον εαυτό και το ευθέως αντίστροφο.
Η ρήση «Εν το παν», που δόθηκε στους Δελφούς, επιβεβαιώνεται συνεχώς. Ό,τι αρνητικό ή θετικό πράττει κανείς στον άλλον ή στο περιβάλλον, είναι σαν να το πράττει στον ίδιο τον εαυτό του.. Η αυτογνωσία καθιστά τον άνθρωπο γνώστη της πραγματικότητας αυτής και όλων των ηθικών λεπτομερειών. Ο πνευματικός πολιτισμός που είναι και διαχρονικός επιβεβαιώνει αυτή την αλήθεια.
Κανένας δεν θα έκανε κακό στον άλλον, αν ήξερε ότι αυτό βλάπτει τον ίδιο. Ο Σωκράτης στην απολογία του λέει, πως δεν προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, αλλά να προστατέψει τους δικαστές από την αδικία που πρόκειται να κάνουν με την καταδικαστική τους απόφαση, γιατί η αδικία βλάπτει αυτούς που αδικούν όχι αυτόν που αδικείται!
Τα λάθη και οι παραλήψεις που γίνονται ηθελημένα ή αθέλητα έχουν συνέπειες. Η παραβίαση της φυσικής ισορροπίας του πλανήτη, και όχι μόνον, είναι αποτέλεσμα της άγνοιας των ηθικών αρχών, που αποτελούν μέρος της συμπαντικής τάξεως.
Η άγνοια του Εαυτού που είναι σχετική με την άγνοια των ηθικών αρχών, που είναι απόλυτες και διαχρονικές, συνεπάγεται και την άγνοια του άλλου και την άγνοια της φυσικής και ηθικής τάξεως, γενικότερα.
Η λεπτομέρεια σ' όλο το εύρος της ζωής παρουσιάζει την αξία και τη σημασία της. Έχει σχέση με το μέτρο, με τους φυσικούς και ηθικούς νόμους. Ο Ηράκλειτος έλεγε «πώς θα μπορούσε κανείς να κρυφτεί μπροστά στο νοητό φως που δεν δύει ποτέ;»
Η γνώση του Εαυτού είναι συνειδητότητα που παραπέμπει στη σχέση και στη γνώση των απόλυτων ηθικών αρχών.
Αν συμβεί να έρθει ο άνθρωπος στην επίγνωση των παραλήψεών ή των λαθών του, εγκαίρως, σπεύδει να επανορθώσει, αν όμως όχι, τότε επωμίζεται την ενοχή, γιατί είναι αδύνατον να γίνονται παραλήψεις χωρίς συνέπειες.
«Τα πάντα με μαθηματική ακρίβεια
Τα πάντα σε μαθηματική ακρίβεια»
(Ποιητ. Συλλογή, ΠΕΡΑΣΜΑ, Αλκμήνης Κ.)
Η εποπτική ματιά της συνειδήσεως, ήδη έχει καταγράψει το λάθος ή την παράλειψη. Το θέμα είναι πως θα το διαχειριστεί κανείς. Εάν δεν έρθει στην επίγνωσή του θα το κουβαλάει ως βάρος ενοχής.
Φυσικά, κανείς δεν επιβάλλει τις ηθικές αρχές αλλά μόνον επιχειρεί να τις τηρήσει ο ίδιος.
Το ατομικό εγώ και η επίγνωση της υπάρξεως σαν δύο διαφορετικοί πόλοι, αρνητικός και θετικός, του ιδίου μαγνήτη, βρίσκονται εκ διαμέτρου αντίθετα. Η αιτία της διαφοράς αυτής, είναι η αντίληψη περί χρόνου.
Όταν ο άνθρωπος περιορίζεται από τις αισθήσεις, αποσπάται από τον Νου. Ο Νους του δίνει την επίγνωση της υπάρξεώς του, που τον εισάγει στην αδιάλειπτη ροή της ζωής, επίσης και στην καθολική και ενιαία πραγματικότητα («Εν το παν»). Τότε όλα γι’ αυτόν γίνονται σημαντικά καθώς ανακαλύπτει την ιερότητα τηs ζωής και το Θεό πανταχού Παρόντα.
Η γραμμική αντίληψη του χρόνου και η αντίστοιχη αξιολόγηση ζωής (κοσμοθεωρία του υλισμού) υποβάλλει τον άνθρωπο σε συνθήκες που επιβάλλονται και αποσπούν τον ίδιο από τη μνήμη, α-λήθη, της θείας του προελεύσεως.
Γενικότερα, στις συνθήκες που επικρατούν στην Τρίτη διάσταση αναγνωρίζουμε έναν κλοιό μέσα στον οποίο εγκλωβίζεται η σκέψη του ανθρώπου.
Ο λόγος του Θεού εφιστά την προσοχή, ακριβώς, για να μην αποσπασθεί ο άνθρωπος από την αιωνιότητα της υπάρξεώς του μέσα στις συνθήκες που βιώνει στην Τρίτη διάσταση. Έρχεται κάθετα ως υπενθύμιση της προελεύσεως και του επικείμενου προορισμού.
Στην πρώτη φάση της δημιουργικής εξελίξεώς του ανθρώπου, το ατομικό εγώ έχει τα προσωπικά στοιχεία, που δημιουργούν τη δική του άμυνα. Στην εξέλιξη, όταν διευρύνει τα όριά του και αποκτά ο άνθρωπος τη συνείδηση του συνυπάρχειν, μετατοπίζεται η μέριμνα από την ατομικότητα και λειτουργεί θετικά προς τον άλλον και το όλον. Αν όμως παραμείνει στο εγώ και δεν αφυπνισθεί η συνείδηση που του δίνει την επίγνωση της σχέσεως, τότε το εγώ είναι ζημιογόνο και κατακρατεί τον άνθρωπο στην άγνοια. Δημιουργεί έναν νοσηρό αποκλεισμό μία απομόνωση εφόσον, εμποδίζει την κίνηση της ψυχής που επιτελείται με τη συγκίνηση.
«οὐδείς ἑκών κακός», ο Σωκράτης υπενθυμίζει πως η λέξη «κακό» είναι βαρβαρικής προελεύσεως (Κρατύλος του Πλάτωνος) ενώ για την ελληνική φιλοσοφία υπήρχε η «εμπόδιση της κινήσεως», της «ροής» αυτού που είναι η «θεϊκή περιπλάνηση» =θεία άλη = αλήθεια.
Η απομόνωση στο ατομικό εγώ δημιουργεί εμπόδια στην κίνηση αυτή. Το εγώ αποτρέπει από την προσέγγιση στη συνείδηση, η οποία οδηγεί στην επίγνωση της σχέσεως.
Η άμυνα που υπαγορεύει το ένστικτο της αυτοσυντηρήσεως δημιουργεί έναν ατομικό κλοιό, μέσα στον οποίο έχει την εντύπωση ο άνθρωπος ότι αυτοπροστατεύεται. Ωστόσο, αυτός ο αποκλεισμός αποβαίνει, εν αγνοία του, η φυλακή του. Η άγνοια της αλήθειας τον καθιστά δέσμιο κι αφού ο ίδιος δεν είναι ελεύθερος, ούτε και η θέλησή του μπορεί να είναι ελεύθερη, αλλά απορρέει απ’ αυτό στο οποίο είναι υποκείμενος και δέσμιος.
Παρά ταύτα, το εγώ διαδραματίζει το σκοπό του και έχει τη θέση του στην εξέλιξη. Μπορεί, βέβαια, να σταθεί εμπόδιο, αλλά, πάλι, δεν είναι ανυπέρβλητο όταν, μάλιστα, ο άνθρωπος αποφασίζει να προχωρήσει. Εξάλλου, χρειάζονται τα εμπόδια στον αθλητή. Αν δεν υπήρχαν εμπόδια πως θα διαγωνίζονταν ένας αθλητής ώστε να αποδείξει την αξία του;
Ένα ενδιαφέρον ερώτημα είναι: «μπορεί ο άνθρωπος να χρησιμοποιήσει το εγώ με τρόπον ώστε, αντί για εχθρό και αντίπαλό του, να το έχει σύμμαχο»;
Εξαρτάται από τον ίδιο πώς θα διαχειριστεί και πως θα αντιμετωπίσει τον ατομικό κλοιό.
Το εγώ χρειάζεται για την αυτοάμυνα. Η αυτοάμυνα τι χρειάζεται, όμως, όταν ο άνθρωπος ρίχνει τον εαυτό του στις πιο επικίνδυνες αποστολές και αποφασίζει να δώσει και τη ζωή του σ’ έναν σκοπό όπως, ας πούμε, ο Λεωνίδας με τους τριακόσιους που από την αρχή ήταν αποφασισμένος να πολεμήσει μέχρι θανάτου; (και δεν είναι ο μόνος) Ή ο μαραθωνοδρόμος που έτρεξε για να αναγγείλει στο Άστυ τη νίκη των Ελλήνων έναντι των Περσών (490πΧ.) ο οποίος τρέχοντας "συν τοις όπλοις θερμόν από της μάχης και ταις θύραις εμπεσόντα των πρώτων τοσούτων μόνον ειπείν χαίρετε και χαίρομεν, είτ' ευθύς εκπνεύσαι"..
Η σκέψη που προέρχεται από το εγώ είναι υποκείμενη στο ένστικτο και σχετική με την αυτοάμυνα, άρα και υποκείμενη στο γραμμικό χρόνο. Το εγώ κινείται με μηχανισμούς βιολογικής άμυνας, σκέφτεται και λειτουργεί αναφορικά προς την κλειστή ατομικότητα και προς το χρόνο.
Αν ο μαραθωνοδρόμος δεν ήταν ενθουσιασμένος από τη νίκη των Ελλήνων, δεν θα έτρεχε όπως έτρεξε, θα σκεφτόταν την κούρασή του και θα έκανε στάσεις, θα καθυστερούσε και θα προστάτευε το άτομό του. Η αυτοάμυνα δεν τον ενδιέφερε.Τρέχοντας με αυτοθυσία, υπερέβει τις φυσικές του δυνάμεις κι έτσι επάξια κέρδισε την αθανασία! Διέσωσε την ύπαρξή του. Άρα κινήθηκε, όχι από το εγώ, αλλά κινήθηκε οδηγημένος από ενθουσιασμό που ο ενθουσιασμός είναι χαρακτηριστικό της υπάρξεως. Να προσθέσουμε, λοιπόν ,το συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος που στο χωροχρόνο σκέφτεται και κινείται με ενθουσιασμό υπηρετώντας έναν ανώτερο σκοπό (φυσικά ο σκοπός του εμπνέει τον ενθουσιασμό), διασώζει την αθάνατη αξία της υπάρξεώς του.
Αντίθετα από το εγώ, η συνειδητότητα της υπάρξεως είναι άχρονη και διακατέχεται από την ανάγκη του συνυπάρχειν. Χαρακτηρίζεται από ενθουσιασμό και συγκίνηση που είναι κίνηση ζωής. Σκέφτεται τον τρόπο με τον οποίο θα εκφραστεί, θα δοθεί μέσω ενός έργου. Έτσι, η ύπαρξη δοκιμάζεται αλλά και δοκιμάζει συμπεριφορές και τρόπους συμπεριφοράς σε βαθμό ανάλογο προς τη λεπτότητα, το ήθος και την ποιότητα που διαθέτει η ίδια.
Ο καθένας που παραμένει υπαρξιακά ανήσυχος, προσανατολίζεται στη λεπτομέρεια και το οφείλει αυτό στην εγρήγορση της συνειδήσεως.
Η λεπτότητα του συνυπάρχειν προκύπτει από την ευαισθησία της ψυχής, η οποία βρίσκεται, αδιαλείπτως, παρούσα μέσα στην πραγματικότητα.
Αν δεν μείνει άγρυπνη η υπαρξιακή ανησυχία του ανθρώπου, τότε κινδυνεύει να υποστεί τη λήθη υπό την επίδραση ενός ισοπεδωτικού τρόπου ζωής, που καταργεί τις λεπτές εκφάνσεις της ψυχής.
Έτσι, η ύπαρξη του ανθρώπου μέσα στη σχετικότητα κινδυνεύει από το συμβατικό τρόπο σκέπτεσθαι και εν προκειμένω τις συμβατικές σχέσεις, τον αγώνα της επιβιώσεως, την ατομικότητα και τις επιδιώξεις της, όλες αυτές οι εκφάνσεις του εγώ που δεν λειτουργούν αναφορικά προς την Ενότητα. Αντιθέτως, όλες οι λεπταίσθητες ευαισθησίες τίθενται υπό περιορισμό και συν τω χρόνω χάνονται μέσα στη λήθη.
Τελικά, ο υπαρξιακός αφανισμός είναι ζήτημα λεπτομερειών που δεν έφθασαν στην επίγνωση του ανθρώπου. Είναι γεγονός ότι δεν είναι εύκολο να παραμείνει κανείς σ’ ό,τι τον καθιστά μοναδικό. Είναι μια λεπτομέρεια κι αυτή που δεν βρίσκεται σε πρωτεύουσα θέση.
Η σχέση είναι η λειτουργικότητα της ίδιας της ζωής καθώς η ζωή είναι σχέση. Κι όταν αντιμετωπίζει τη λεπτομέρεια ως δευτερεύουσα, χάνει την επαφή με την ψυχή του, διότι μέσω των λεπτομερειών δίνει στη ψυχή την ευκαιρία να εκφραστεί.
H λεπτομέρεια αφορά όλο το φάσμα της ζωής. Καθοριστική, λοιπόν, γίνεται η παράλειψή της και ασύμφορη καθώς συνεπάγεται την ενοχή . Είναι πολύ μεγάλης σημασίας η συνειδητή μετοχή του ανθρώπου στη σχέση, γιατί η ζωή λειτουργεί εν σχέση. Η εγρήγορση χαρακτηρίζει αυτόν που βρίσκεται συνειδητά στο παρόν. Η αναφορά μας στις λεπτομέρειες έχει γενικότερο χαρακτήρα και δείχνει ακριβώς τη σοφία της θείας αρμονίας η οποία λειτουργεί σύμφωνα με αυτές τις λεπτές ισορροπίες και καθιστά τον άνθρωπο υπεύθυνο αναφορικά προς αυτές.
Αλκμήνη Κογγίδου
Ποιήτρια-Δοκιμιογράφος
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου